TIẾN SĨ... SỢ CHẾT, BỊ COVID Ở ANH VÀ HÀNH TRÌNH GIẤC MƠ VIỆT

Mới đây, TS Vi Chí Thành, sinh năm 1983, giảng viên Trường Đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia TPHCM) cùng cộng sự ra mắt Brain Life Focus – thiết bị đeo đầu thông minh ứng dụng AI (trí tuệ nhân tạo), BCI (giao diện não – máy tính) giúp đo sóng não, nhận diện trạng thái và đưa ra giải pháp cá nhân hóa nâng cao sức khỏe tinh thần.

Đây được xem là giấc mơ lớn giúp người Việt hiểu và làm chủ tâm trí của chính mình thông qua công nghệ.

TS Vi Chí Thành kiểm tra tính năng sản phẩm do mình và nhóm nghiên cứu thực hiện

Công nghệ này được phát triển dựa trên hơn 10 năm nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực thần kinh học, HCI (Human – Computer Interaction, tương tác người – máy), với các bài báo đã được công bố trên các tạp chí và hội nghị khoa học quốc tế uy tín như CHI (Hội nghị về Các yếu tố con người trong hệ thống máy tính, hội nghị quốc tế do ACM tổ chức), UIST (Hội nghị chuyên đề ACM về phần mềm và công nghệ giao diện người dùng), IJHCS (Tạp chí Quốc tế về Nghiên cứu tương tác người – máy)…

Phiên bản Alpha của thiết bị đã được thử nghiệm thực tế tại các trường đại học và phòng lab tại Việt Nam, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ với kết quả cho thấy tính ứng dụng cao và tiềm năng mở rộng.

Là sản phẩm lĩnh vực y sinh hoàn toàn “made in Việt Nam”, với TS Vi Chí Thành, điều này có ý nghĩa đánh dấu cho lý do anh trở về nước: “Để phục vụ trực tiếp cho người dân mảnh đất tôi sinh ra và lớn lên”.

Nộp đơn đến 8 trường đại học vì… không có ước mơ gì

Sinh ra tại Phú Thọ, những năm phổ thông, Thành là học sinh lớp chọn của Trường THPT Lương Thế Vinh, Hà Nội, một trong những trường dân lập đầu tiên của Việt Nam.

Năm 18 tuổi, Thành nộp đơn đến 8 trường đại học vì… không có ước mơ gì. Lúc đó, biết mình học tốt các môn tự nhiên nên anh chọn thi nhóm ngành kỹ thuật ở những trường khó nhất với tỷ lệ cạnh tranh gay gắt.

Năm đó, Thành thi 3 trường gồm Trường Đại học Bách khoa Hà Nội (nay là Đại học Bách khoa Hà Nội), Trường Đại học Xây dựng Hà Nội và Cao đẳng Hà Nội (nay là Trường Đại Học Hà Nội) và đậu luôn cả 3. Thành theo học tại Bách khoa.

Anh học thạc sĩ, tiến sĩ và có thời gian dài làm việc tại Anh

Sau khi học đại cương, chàng sinh viên chọn ngành… điện tử viễn thông chỉ vì thời điểm đó, đây là ngành khó nhất.

Nhớ lại, TS Thành thấy mình hồi ấy hơi “trẻ trâu” và luôn muốn chứng tỏ khả năng học của mình nên thấy gì khó nhất là… lao vào. Nhưng nhìn lại, anh thấy quyết định lúc đấy lại đúng với mình khi những kiến thức của ngành điện tử viễn thông đã hỗ trợ cho anh rất nhiều cho hành trình tiếp theo…

23 tuổi, tốt nghiệp đại học, kỹ sư Vi Chí Thành học lên cao học với một ngành học “hot” nhưng còn rất mới mẻ lúc bấy giờ: Công nghệ thông tin.

Những năm tháng sinh viên, anh mới phát hiện ra bản thân có đam mê với lập trình và luôn muốn tìm hiểu sâu hơn về lĩnh vực này. Anh tìm học bổng du học ở Anh với một thách thức lớn về khả năng ngoại ngữ khi IELTS chỉ đạt 5.5.

Phải học phụ đạo và từng muốn buông xuôi

Thành giành học bổng thạc sĩ toàn phần từ Chính phủ Anh tại Đại học Bristol, một trong những trung tâm hàng đầu về khoa học máy tính và tương tác người – máy ở châu Âu. Thành sang Anh, gần như phải bắt đầu lại từ đầu vì không hề có kiến thức nền của ngành công nghệ thông tin, tiếng Anh thì bập bõm, chưa kể thời tiết khắc nghiệt, thức ăn không hợp khẩu vị, văn hóa khác biệt…

Lần đầu tiên ra nước ngoài, cuộc sống, học thuật hay tâm lý… tất cả đều khó khăn, có khi là bế tắc. Anh phải tự học những kiến thức đời sống ở đây, phải vượt qua rào cản văn hoá và ngôn ngữ. Thành là một trong số ít phải học tiếng Anh phụ đạo dành cho thạc sĩ lúc ấy.

Có những lúc Thành xác định “thôi thì trượt vài môn rồi học lại một năm cho đỡ căng thẳng”. Nhưng rồi, tính cách luôn nhắc mình cố thêm một chút, một chút đã giúp anh ổn dần.

Anh học thạc sĩ, tiến sĩ và có thời gian dài làm việc tại Anh

Sau một thời gian, tôi bắt đầu quen với tiếng Anh ở Anh, quen với khối lượng công việc của một học viên cao học ngành công nghệ thông tin ở một nước tiên tiến. Càng học càng nghiên cứu, tôi càng càng thấy đam mê và học một mạch từ thạc sĩ đến tiến sĩ rồi tiếp tục lao vào nghiên cứu chuyên ngành”, TS Thành nói về những năm tháng ở Anh.

Trong 10 năm làm việc ở xứ sở sương mù, TS Vi Chí Thành cộng tác với nhiều nhóm nghiên cứu quốc tế, tham gia phát triển các thiết bị giao tiếp não – máy, các hệ thống cảm nhận đa giác quan và nhiều công trình học thuật chuyên sâu.

Anh có 20 bài báo quốc tế, các dự án hợp tác cùng Đại học Sussex và Đại học Bristol, đặc biệt là với nhóm nghiên cứu của Giáo sư Sriram Subramanian, một trong những người tiên phong trong công nghệ tương tác cảm ứng 3D.

Anh cùng gia đình riêng có cuộc sống, công việc tốt với mức lương mơ ước ở Anh. Nhưng đại dịch Covid-19 ập đến một lần nữa thay đổi cuộc đời anh.

Thay đổi cuộc đời sau nỗi… sợ chết

TS Vi Chí Thành Cho biết, anh là một trong những người đầu tiên mắc Covid ở Anh. Dịch bệnh đã thay đổi không chỉ con người thể chất mà còn ở cả suy nghĩ, tư duy về cuộc sống ở bản thân anh.

Từ bé, Thành rất ít vận động và luôn gắn với cái tên “Thành béo”. Thời kỳ trước Covid, anh đã chạm ngưỡng 85kg với một thân hình ục ịch, nặng nề.

TS Vi Chí Thành trước và sau khi giảm cân.

Từ lúc bị Covid, anh bắt đầu… sợ chết, thấy mình nếu sống sót qua đại dịch bản thân sẽ phải thay đổi, đầu tiên là phải giảm cân một cách khoa học.

Anh bắt đầu bằng việc thay đổi bữa ăn và vận động bằng việc đi bộ. Ban đầu anh chỉ đi được 50m là thở không ra hơi, cảm giác như phổi không còn không khí. Rồi mỗi ngày, vợ động viên và đi bộ cùng, anh dần đi được 1km, 5km và chuyển qua chạy bộ. Anh tranh thủ mọi lúc có thể để chạy bộ, đợi con học cũng chạy bộ…

Sau nửa năm giảm cân, mọi thứ với anh đã thay đổi, sức khoẻ tốt lên, chất lượng cuộc sống tốt lên. Giờ anh đã có thể chạy 42km và cả những chặng đường dài hơn nữa.

Sự thay đổi bên trong còn thôi thúc anh nhiều hơn nữa. Dịch bệnh làm anh thêm nhớ văn hoá Việt, nhớ quê, nhớ gia đình, nhớ bố mẹ và quyết định sẽ trở về nước.

Điều anh mong muốn lớn nhất lúc đó là không chỉ nghiên cứu trong phòng lab, mà muốn đưa những gì mình biết vào đời sống, đặc biệt là trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tinh thần, vốn đang rất cần thiết nhưng còn thiếu giải pháp.

TS Vi Chí Thành dành một năm tìm hiểu cơ hội nghiên cứu ở Việt Nam và chuyển về TPHCM sinh sống, làm việc tại Trường Đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia TPHCM) vào năm 2023. Trở về nước, Anh vừa dạy học vừa nghiên cứu vừa khởi nghiệp với công nghệ.

Trước ý kiến Việt Nam được cho là nước “đi sau” về mặt công nghệ, TS Vi Chí Thành cho hay đó cũng chỉ là một quan niệm, còn thực tế, Việt Nam cũng có thể phát triển công nghệ. Về mặt khoa học, gốc rễ của khoa học là việc kết nối với các đồng nghiệp trên thế giới.

Về mặt công nghệ, năng lực sản xuất của Việt Nam không thiếu, thế mạnh rất lớn của Việt Nam là thế hệ trẻ vì các bạn rất có chí học tập nghiên cứu. Các bạn chỉ cần một người lão làng dẫn đường cho các bạn đi. Mà đi thì sẽ tới.

TS Vi Chí Thành chọn về nước sau dịch bệnh Covid-19 với mong mỏi để phục vụ trực tiếp cho người dân mảnh đất tôi sinh ra và lớn lên

Với các bạn sinh viên thời nay liệu có nên đi theo con đường vất vả, TS Vi Chí Thành nêu quan điểm, nếu các bạn thực sự đam mê, các bạn sẽ tự dành thời gian và công sức để theo đuổi.

Từ trải nghiệm của mình, TS Thành cho rằng các bạn trẻ ít nhiều nên bước ra khỏi vùng an toàn của chính bản thân. Nhất là ở giai đoạn ngồi trên ghế nhà trường, hãy cứ thử một chút, bước ra bên ngoài, nếu không hợp có thể quay về.

Như việc anh học tiếng Anh phụ đạo hồi mới qua Anh, nói từng câu một, nghe từng ít một, đọc thêm báo đài… mỗi ngày một chút. Để rồi anh cho mình hành trang: “Đi chậm cũng được nhưng đừng dừng lại. Đừng sợ sai!”